Üçüncü kişilere ait haklar barındıran unsurların filmlere sorunsuz bir şekilde dahil edildiğinden emin olmak, dizi ve film yapımcıları için kritik bir basamaktır. Peki, bir sinema eserini gösterime sunmadan önce hangi hukuki haklara ihtiyaç duyduğunuzu biliyor musunuz? Film yapım sürecinde, “film clearance” olarak da bilinen “telif haklarının temizlenmesi” ile ilgili taze bir başlangıç yapmak istiyorsanız şuradan devam edebilirsiniz. "Film Clearance" süreçlerinde neyle uğraşacağınızı ve üçüncü kişilere ait hakların yapım boyunca hangi noktalarda karşınıza çıkabileceğini öğrenmek için ise lütfen bu yazıyı okumaya devam edin.
Film clearance, medya ve eğlence hukuku çatısı altında film yapımcılığının tüm aşamalarında “gerekli izin, lisans ve/veya muvafakatların alındığından” emin olmayı amaçlayan bir süreçtir. Film yapımcısı müvekkillerimizin riskleri ve maliyetleri minimize etmelerine yardımcı olmak istiyoruz. Bu nedenle, her sahnenin dikkatlice incelenmesini, filminize bir şekilde dahil olan üçüncü kişilere ait hakların özenle tespit edilmesini ve bu tespitlerin kurgudan önce planlı bir şekilde temizlenmesini şiddetle tavsiye ediyoruz. Bu tespitleri yapmak ve ilgili hakları elde etmek konusunda ne kadar ciddi davranırsanız, sonradan karşınıza çıkabilecek sürpriz maliyetleri de o denli azaltabilirsiniz.
Üçüncü kişilere ait haklar, filminiz boyunca birçok farklı şekilde gündeme gelebilir. Bu hakların doğru şekilde tespit edilmesi, hukuki sorunlardan kaçınmanın ilk adımıdır. Aşağıda, yaygın olarak karşılaşabileceğiniz üçüncü taraf haklarını ve dikkat etmeniz gereken unsurları sıraladık.
Kişilere Ait Haklar
Filminizde yer alan her bir kişi için, film yapım süreci ve sonrasında isimlerini, görüntülerini ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki mali haklarını kullanabilmek adına izin almanız gerekmektedir. Bunun nedeni, her bireyin kendi ismi ve görünümü üzerindeki ticari kullanım haklarının doğal sahibi olmasıdır. Bu haklar, oyuncularınızdan ve diğer katılımcılardan yapılacak hukuka uygun bir sözleşme ile devralınabilir.
Bu izin yalnızca oyuncularla sınırlı değildir; kural olarak, filminizde herhangi bir şekilde yer alan tüm kişilerden alınması gereklidir. Örneğin, sahnede yalnızca yoldan geçen biri olsa bile, bu kişinin iznini almak için çaba göstermelisiniz. Kalabalık bir bölgede çekim yapıyorsanız, izin almak zorlaşabileceği için alternatif yöntemler kullanmayı ihmal etmeyin. Bu gibi durumlarda, çekim alanına bilgilendirici bir afiş yerleştirmeli veya filmde görünen yüzleri flu bırakmalısınız.
Filmde yer alan her kişi için daha önceden hazırladığınız “Haklar ve İzinler Tablosuna” ekleme yapmanızı öneriyoruz. Bu tablo, çekim sürecinde ve sonrasında gerekli izinlerin düzenli bir şekilde takip edilmesi için oldukça faydalıdır. Tabloya çekimin yapıldığı tarih ve saat, kişinin iletişim bilgileri, alınan iznin kapsamı veya izin alınıp alınmadığı gibi bilgileri eklemeyi unutmayın.
Çekim İzinleri
Çekim yaptığınız her bir mekân için çekim izni almak zorundasınız. Eğer, kamuya açık bir cadde, park ya da binada çekim yapıyorsanız bu izni ilgili idari merciiden almanız gerekir. Her bir çekim alanı için “Haklar ve İzinler Tablosuna” ekleme yapın ve izin durumunu belirtin.
Medya ve Eğlence Hukuku Altında Telif Hakları
Tüm bunlara ek olarak, filminize temel teşkil eden ya da film dahilinde görünen ve hakları başkalarına ait her türlü fikir ve sanat eseri için de izin almanız gerekir. Bu "eserler", arka plandaki bir görsel, yazılı bir metin, video klipler, müzik eserleri, ayırt edici özelliği olan mekanlar, binalar & anıtlar, stok fotoğraflar ve diğer sanat eserleri ile internette yayınlanan materyaller gibi pek çok formda olabilir.
Filmde kullanılan her bir öge için, “Haklar ve İzinler Tablosuna” ekleme yapın. Bu tabloda, eserin türüne (müzik, fotoğraf, video klip vb.) ve iznin alınıp alınmadığına ve alındıysa içeriğine vermeyi unutmayın.
Ticari Markalar, Logolar ve Ticari İşaretler
Filminizde beliren her bir ticari marka, logo veya ticari işaret için de izin almanız gerekir. Aslında gerekmeyebilir de... Elbette yazılı bir izne sahip olmak, olmamaktan her zaman daha iyidir. Ancak kural olarak, o ürün ya da ticari markanın kullanımı olağan bir kullanımsa ve bu kullanım hayatın olağan akışı içerisinde anormal bir yere çıkmıyorsa, bir başkasına ait ticari markayı filminiz içerisinde kullanabilirsiniz. Yani, setinizde “gerçek” ürünleri kullanmanızda o markayı aşağılayıcı ya da küçümseyici bir anlatı bulunmadıkça bir sorun yoktur. Öyle ki, çoğu zaman markalar, ürünlerini filmlerde bu şekilde gösterebilmek için ücret karşılığında sponsor olma yolunu tercih etmektedirler. Bedava reklam kimseyi üzmez.
Filmde kullanılan her bir ticari marka, logo ya da ticari işaret için, hazırladığımız “Haklar ve İzinler Tablosuna” ekleme yapın. Bu tabloda, ticari marka, logo ya da işaretin türüne, gerekli iznin alınıp alınmadığına ve eğer alındıysa içeriğine yer vermeyi unutmayın.
İlk yayın tarihi: 28/05/19
Sorumluluk: Bu sayfa altında sağlanan içerik tamamıyla bilgilendirme amaçlı olup hiçbir şekilde reklam, tanıtım vb. adlar altında değerlendirilemez, hukuki tavsiye olarak yorumlanamaz ve izinsiz olarak kullanılamaz. Bu makaleyi okumanız bizimle avukat - müvekkil ilişkisi kurduğunuz anlamına gelmeyecektir. Eğer daha detaylı bilgi edinmek isterseniz, Legal Studio yardımcı olmaktan memnuniyet duyar. Bize buradan ulaşabilirsiniz.
